ΕΙΝΑΙ ΚΙ Ο ΦΑΡΟΣ ΕΝΑ ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Ο φάρος στις αρχίς του 19ου αιώνα και τα τελευταία χρόνια
Είναι κι αυτός ένα μνημείο. Γιατί έχει κι αυτός τη δική του ιστορία. Εννοούμε τον παλιό φάρο στο ακρωτήριο Ντάνα του Πόρου –στο Μπογάζι - που κατασκευάστηκε το 1870 από την Γαλλική Εταιρεία Οθωμανικών Φάρων. Το ύψος του πύργου του είναι 9 μέτρα και το εστιακό του ύψος είναι 32 μέτρα.
Εκατόν σαράντα και πλέον χρόνια εξυπηρέτησε και εξυπηρετεί τα πλοία, μ όποια μορφή κι αν είχε.

Φωτογραφία του 1931 με επισκέπτες, χειρόγραφο ευχαριστήριο και δεξιά ο Κων. Ζεντέλης
Στο φάρο αυτό υπηρέτησαν και Ποριώτες φαροφύλάκες του Π.Ν. όπως ο Κωνσταντίνος Ζεντέλης 1931-1937, και ο γιος του Δημήτριος Κ. Ζεντέλης (+2007), ως το 1945, που ο φάρος έγινε αυτόματος.

Σήμερα το παλιό κτίριο του 1870, καίτοι γραφικό, έχει εγκαταλειφθεί από το ΠΝ στην τύχη του, και αποτελεί στέγη κατσικιών και εστία μολύνσεων.

read more “ΕΙΝΑΙ ΚΙ Ο ΦΑΡΟΣ ΕΝΑ ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ”

Φάρος Κόπραινας (Αμβρακικός)

read more “Φάρος Κόπραινας (Αμβρακικός)”

Φωτό από εγκαταλελειμμένο Ρώσικο φάρο

Εγκαταλελειμμένος στην τύχη του ενάντια στα κύματα βρίσκεται αυτός ο φάρος και οι φωτογραφίες από το εσωτερικό του είναι εντυπωσιακές.

read more “Φωτό από εγκαταλελειμμένο Ρώσικο φάρο”

read more “ ”

ΚΑΠΣΑΛΙ

read more “ΚΑΠΣΑΛΙ”

ΕΛΛΑΔΑ Καταρρέουν οι λιθόκτιστοι φάροι

ΕΛΛΑΔΑ Καταρρέουν οι λιθόκτιστοι φάροι


Εκατόν δέκα λιθόκτιστοι φάροι έχουν απομείνει στην Ελλάδα, το μεγαλύτερο ποσοστό των οποίων βρίσκεται σε κακή κατάσταση, λόγω της εγκατάλειψης।
της Μαρίας Νικολάου
Σύμφωνα με έρευνα των αρχιτεκτόνων μηχανικών, Γιάννη Ζουρίδη και Θ. Γεωργιάδη, η ιστορία των φάρων στην Ελλάδα ταυτίζεται με την ιστορία της ναυσιπλοΐας, δείγματα ύπαρξης της οποίας εμφανίζονται σε παράκτιους οικισμούς από τη νεολιθική κιόλας περίοδο. Οι φάροι συνέχιζαν να εξελίσσονται παράλληλα με την ναυσιπλοΐα και στους αρχαίους χρόνους, με σημεία αναφοράς κάποιες μνημειακές υές σε εισόδους σημαντικών λιμένων (Ρόδος, Αλεξάνδρεια, κλπ). Έκτοτε και για πολλά χρόνια, η φαροδομία συνδέθηκε με την οχυρωματική αρχιτεκτονική, καθώς οι περισσότεροι φάροι βρίσκονταν φιλοξενούνταν στην κορυφή κάποιου οχυρωμένου λιμανιού ή παράκτιας φρυκτωρίας. "Οι φάροι άρχισαν να αυτονομούνται ως κατασκευές στα μέσα του 18ου αιώνα, όταν έληξαν οι πολεμικές συγκρούσεις και οι εδαφικές διεκδικήσεις στον ευρύτερο χώρο, οπότε και αναπτύχθηκε συστηματική εμπορική ναυσιπλοΐα", δηλώνει ο κ. Ζουρίδης και εξηγεί ότι στην Ελλάδα η συστηματική ανέγερση αυτόνομων φάρων ξεκίνησε στο χώρο του Ιονίου στις αρχές του 19ου αιώνα υπό τη μέριμνα του αγγλικού στέμματος. Η φαροδομία εντάθηκε την πενταετία 1860-1865 λόγω του νεοσύστατου συμβολαίου της Γαλλικής Εταιρείας Οθωμανικών Φάρων με την Οθωμανική Αυτοκρατορία (1860) και κορυφώθηκε την εικοσαετία 1880-1900 με την καθιέρωση νέων πελαγοδρομιών που προέκυψαν από τη διάνοιξη του Σουέζ. Η κατασκευή λιθόκτιστων φάρων διήρκεσε ως και τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Σήμερα, σώζεται από την περίοδο αυτή (1822-1923) ένα πολύ αξιόλογο αρχιτεκτονικά κτιριακό απόθεμα, περίπου 110 κατασκευές, η πλειοψηφία των οποίων βρίσκονται δυστυχώς σε κακή κατάσταση.
Πώς κατασκευάστηκαν Το κτίριο του φάρου αποτελείται από δύο κύρια μέρη, τον πύργο, στην κορυφή του οποίου βρίσκεται ο μηχανισμός φωτοβολίας και τον οικίσκο (για επανδρωμένους φάρους) που στεγάζει τον φαροφύλακα. "Οι φάροι μπορούν να κατηγοριοποιηθούν τυπολογικά σε τρεις βασικούς τύπους ανάλογα με το σχήμα διατομής του πύργου τους: Τετραγωνικοί, κυκλικοί και πολυγωνικοί. Έντεκα από τους 108 καταγεγραμμένους λιθόκτιστους φάρους ανήκουν στον πολυγωνικό τύπο, 39 στον τετραγωνικό και 59 στον κυκλικό, που είναι και ο επικρατέστερος". Ο δε οικίσκος έχει συνήθως παραλληλόγραμμο σχήμα, ενώ υπάρχουν και κατόψεις σχήματος "Γ", "Τ", "Π" ή περίκεντρες. Αναπτύσσονται στην πλειοψηφία τους σε μία στάθμη, χωρίς να λείπουν περιπτώσεις διώροφων κτιρίων, φάρων με υπόγειους χώρους, ή πύργων με κατακόρυφη ανάπτυξη χώρων. Το μοντέλο "Πύργος-οικίσκος" είχε εμφανιστεί στο παρελθόν σε οχυρωματικές κατασκευές μικρής κλίμακας (οχυρές κατοικίες, φορτρέσες κτλ.) τόσο στον ελληνικό όσο και στον ευρύτερο χώρο, ενώ η εφαρμογή του στη φαροδομία ήταν αποτέλεσμα της προσαρμογής του μοντέλου αυτού στα σύγχρονα δεδομένα. Όσον αφορά στην εξέλιξη των κατόψεων στο διάστημα που εξελίσσεται η οργανωμένη κατασκευή λιθόκτιστων φάρων (1822-1926), παρατηρούνται τα εξής: Οι πρώιμοι φάροι αγγλικής κατασκευής στο Ιόνιο έχουν σχετικά μικρές σε μέγεθος κατόψεις, με δυνατότητα φιλοξενίας ενός ή δύο φαροφυλάκων ανά κτίριο. Ομοίως και οι πρώιμοι φάροι, οι οποίοι κατασκευάστηκαν τους καποδιστριακούς χρόνους στο νεοσύστατο κράτος. Αντιθέτως οι φάροι που ανεγέρθησαν επί βασιλείας Όθωνα χαρακτηρίζονται από το μεγάλο μέγεθος της κάτοψης και την επιμέλεια της κατασκευής. Χαρακτηριστικό είναι επίσης το γεγονός ότι στην περίοδο αυτή οι φάροι αντιμετωπίζονται ως δημόσια διοικητικά κτίρια, οπότε και σχεδιάζονται με σκοπό να στεγάσουν κάποια δημόσια υπηρεσία όπως π.χ. τελωνείο, λειτουργία που προϋποθέτει την υποδοχή κοινού, οπότε και εμφανίζονται στις κατόψεις για πρώτη φορά χώροι αναμονής. Γάλλοι μηχανικοί αναλαμβάνουν την κατασκευή φάρων... Από το 1860 και έπειτα την κατασκευή φάρων στο χώρο του Αιγαίου αναλαμβάνουν γάλλοι μηχανικοί. Στους φάρους αυτούς οι κατόψεις είναι αρκετά μικρότερες από αυτούς που ανεγέρθησαν στα χρόνια του Όθωνα με δυνατότητα φιλοξενίας τεσσάρων ή και περισσοτέρων φαροφυλάκων. Για πρώτη φορά επιχειρείται σε επίπεδο κάτοψης η αλλοίωση του κλασικού παραλληλογράμμου, ενώ εμφανίζονται και οι πρώτες περιπτώσεις σύνδεσης πύργου-οικίσκου σε κάποια γωνία. Με την πάροδο των χρόνων και την εμπειρία των κατασκευαστών σε θέματα αντισεισμικού σχεδιασμού, ο πύργος αλλάζει και πάλι θέση σε σχέση με τον οικίσκο. Ανεξαρτητοποιείται δομικά από τον οικίσκο, διατηρώντας επαφή με αυτόν μόνο με έναν βραχύ διάδρομο, ή κατασκευάζεται στο κέντρο της κάτοψης. Μία ακόμη τυπολογική ιδιαιτερότητα που παρατηρείται στους όψιμους γαλλικούς φάρους του Αιγαίου είναι η συγκέντρωση των βοηθητικών χώρων σε εσωτερική περιτοιχισμένη αυλή που εντάσσεται στο σύνολο της κατασκευής.
Οι έλληνες κατασκευαστές... Οι έλληνες κατασκευαστές, απόφοιτοι πανεπιστημίων του εξωτερικού -κυρίως της Γαλλίας και της Γερμανίας- αρχίζουν να αναλαμβάνουν την ανέγερση φάρων για λογαριασμό της νεοσύστατης αρμόδιας υπηρεσίας. Οι φάροι αυτοί χαρακτηρίζονται από την υπερβολική χρήση εκλεκτικιστικών στοιχείων, τη συμμετρία και τη γεωμετρικότητα του όγκου, στοιχεία που μας παραπέμπουν σε όψιμα νεοκλασικά-αστικά μορφολογικά πρότυπα. Οι όψιμοι ελληνικοί φάροι και οι ύστεροι γαλλικοί, που προαναφέρθηκαν, κατασκευάστηκαν την εικοσαετία 1880-1900, κατά την οποία παρατηρήθηκε η εντονότερη φαροδομία. Την εικοσαετία αυτήν και για τις δύο συγκεκριμένες ομάδες φάρων παρατηρήθηκε "τυποποίηση" στην κατασκευή τους. Συγκεκριμένα, υπάρχουν φάροι που ανεγέρθησαν με μικρή σχετικά χρονολογική διαφορά, οι οποίοι παρουσιάζουν σημαντικές τυπολογικές και μορφολογικές ομοιότητες και χαρακτηρίζονται ως δίδυμοι φάροι. Το γεγονός αυτό ενισχύει την υπόθεση ότι πολλοί από αυτούς κατασκευάστηκαν με κοινά σχέδια. "Αξιοσημείωτο στοιχείο για όλες τις προαναφερθείσες μορφολογικές κατηγορίες φάρων είναι η περιορισμένη χρήση κεραμοσκεπών, οι οποίες ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένες τόσο στην παραδοσιακή όσο και στην αστική αρχιτεκτονική. Αντ' αυτού, παρατηρείται η ευρεία κατασκευή δωμάτων, γεγονός που προφανώς σχετίζεται με την ανάγκη συλλογής ύδατος. Η απουσία νερού άλλωστε ήταν το χαρακτηριστικότερο στοιχείο τόσο κατά την κατασκευή όσο και την λειτουργία του φάρου", εξηγεί ο κ. Ζουρίδης. Όπως σημειώνουν οι ερευνητές, οι πρώτοι φάροι που κατασκευάστηκαν τόσο από τους Άγγλους στο Ιόνιο όσο και από τους Έλληνες στην επικράτεια του νεοσύστατου ελληνικού κράτους πλησίαζαν κατά πολύ κατασκευαστικές μεθόδους και μορφολογικά μοντέλα από αρχιτεκτονικές του παρελθόντος. Νέα τυπολογικά-μορφολογικά μοντέλα αλλά και κατασκευαστικές μέθοδοι εισήχθησαν και εξελίχθηκαν από τους γάλλους κατασκευαστές μετά το 1860. Η ακμή της φαροδομίας στην Ελλάδα παρατηρείται την εικοσαετία 1880-1900, κατά την οποία κατασκευάστηκε το μεγαλύτερο ποσοστό των λιθόκτιστων φάρων. Έκτοτε, η εξέλιξη της οικοδομικής επιστήμης και η εμφάνιση νέων υλικών οδήγησε στη σταδιακή μείωση κατασκευής λιθόκτιστων φάρων, ο τελευταίος των οποίων κτίστηκε το 1926 στην Απολυτάρα των Αντικυθήρων. "Σήμερα το κτιριακό αυτό απόθεμα αριθμεί 110 περίπου αξιόλογες κατασκευές, το μεγαλύτερο ποσοστό των οποίων βρίσκεται σε κακή κατάσταση λόγω της εγκατάλειψης", δηλώνουν οι μελετητές κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για μια ιστορία που σβήνει...

read more “ΕΛΛΑΔΑ Καταρρέουν οι λιθόκτιστοι φάροι”

ψαθουρα

read more “ψαθουρα”

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ Υ.Φ.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ Υ.Φ.
Το πότε άρχισε να λειτουργεί η Υπηρεσία Φάρων δεν είναι απόλυτα εξακριβωμένο, ούτε μπορεί να καθοριστεί η εξάρτηση της στους αμέσους μετά την Τουρκοκρατία χρόνους.
Εκείνο που είναι εξακριβωμένο, είναι ότι μέχρι το 1887 υπήρχε Υπηρεσία Φάρων που υπαγότανε στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Εσωτερικών και του Υπουργείου Ναυτικών και το μόνο αντικείμενο της ήταν η διοίκηση του προσωπικού των Φάρων και ο εφοδιασμός των τελευταίων.
Η δυαδική εξάρτηση της Υ.Φάρων είχε σαν συνέπεια την κακή λειτουργία του τότε δικτύου, και γι΄αυτό, ο τότε Υπουργός των Ναυτικών συγκρότησε επιτροπή για να εξετάσει το θέμα. Το πόρισμα της επιτροπής ήταν η διατύπωση Νόμου, που όταν ψηφίστηκε, η Υ. ΦΑΡΩΝ σαν ανεξάρτητη υπηρεσία υπήχθη το 1887 εξ΄ολοκλήρου στο Υπουργείο Ναυτικών.
Σε άλλο νόμο, το 1910 η Υδρογραφική Υπηρεσία, συγχωνεύθηκε με την Υπηρεσία Φάρων.
Το 1912 η Υπηρεσία Φάρων αποχωρίστηκε από την Υδρογραφική Υπηρεσία, έγινε ανεξάρτητη διεύθυνση και υπαγότανε απ΄απευθείας στον Υπουργό Ναυτικών. Τούτο, γιατί οι Τεχνικές εξελίξεις στον τομέα της Ναυτιλιακής σήμανσης που απαιτούσαν εξειδικευμένο προσωπικό έφερε την ανάγκη διαχωρισμού των δύο Υπηρεσιών.
Έως το 1940 η Υπηρεσία Φάρων βρισκότανε μέσα στο Υπουργείο Ναυτικών.
Από το 1947 μέχρι το 1957 η Υπηρεσία Φάρων μεταστεγάστηκε στο οίκημα του ΤΕΣ στην οδό Φειδίου 10, και από το 1957 μεταφέρθηκε ξανά στη Φαρική Βάση όπου και στεγάζεται μέχρι σήμερα.
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΦΑΡΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ
Το Ελληνικό ΄Έθνος κάτω από τον Τουρκικό ζυγό, δεν μπορούσε βέβαια να ενδιαφερθεί για το φωτισμό των ακτών του και επομένως σ΄αυτό το διάστημα επικρατούσε σκοτάδι σ΄όλα τα πολυδαίδαλα παράλια της Πελοποννήσου και του Αιγαίου.
Ο πρώτος φανός του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους άναψε το 1829 στο στόμιο του λιμανιού της Αίγινας, όταν ο Καποδίστριας ανακήρυξε την Αίγινα σαν Πρωτεύουσα της Ελληνικής Πολιτείας.
Αυτός ήταν ο μόνος φανός μέχρι το 1831 όταν κατά πληροφορίες άναψε ένας ακόμη φανός στο στόμιο του λιμένος Σπετσών και ένας άλλος στο λιμένα Αγίου Νικολάου Κέας.
Από το 1848 μέχρι το 1856 με την μέριμνα του Κράτους λειτουργούσαν ένας Φάρος στην νησίδα Γαϊδουροννήσι της Σύρου, δύο φανοί στον Πειραιά, ένας στην Αίγινα και ένας στην Κέα.
Το 1856 λειτούργησε ο φάρος στη νήσο Ψυτάλλεια και κατόπιν τέθηκε σε λειτουργία άλλος ένας φάρος στο ακρωτήριο ΦΑΣΣΑ.
Μέχρι το 1865 προστέθηκαν 4 νέοι πυρσοί και με την προσάρτηση των Ιονίων Νήσων στο Ελληνικό Φαρικό Δίκτυο προστέθηκαν άλλοι 14 πυρσοί που τους είχαν εγκαταστήσει οι Άγγλοι.
Το 1882 το Ελληνικό Φαρικό Δίκτυο περιλάμβανε 40 φάρους ενώ το 1897 ο αριθμός των φάρων και των φανών έφτασε τους 97 και το 1912 τους 149.
Η Σουηδική επινόηση των αυτομάτων φάρων AGA , μετά από μακροχρόνιες δοκιμές, επέτρεψε το φωτισμό των δυσπρόσιτων σημείων των Ελληνικών θαλασσών έτσι ώστε το 1934 το Ελληνικό Φαρικό Δίκτυο να αποτελείται από 331 πυρσούς στους οποίους περιλαμβάνονται και 32 πυρσοί, που εγκαταστάθηκαν από την Γαλλική Εταιρεία ADMINISTRATION GENERAL DES PHARES DE L ' EMPIRE OTTOMAN στις ακτές των ανακτηθεισών νέων περιοχών.
Τ o ν Οκτώβρη του 1940 το Φαρικό Δίκτυο περιλάμβανε 388 πυρσούς από τους οποίους 206 ήταν Επιτηρούμενοι. Η απελευθέρωση βρήκε το Φαρικό Δίκτυο τελείως κατεστραμμένο με μόνο 28 πυρσούς σε λειτουργία, από τους οποίους οι 19 ήταν επιτηρούμενοι.
Από το 1945 άρχισε μία προσπάθεια αποκαταστάσεως του Φαρικού Δικτύου, με αποτέλεσμα το τέλος του 1955 να βρει το Φαρικό Δίκτυο με 500 πυρσούς από τους οποίους 82 επιτηρούμενοι.
Από τότε το Φαρικό Δίκτυο αναπτύχθηκε ικανοποιητικά ώστε σήμερα να αποτελείται από 1399 πυρσούς από τους οποίους 57 επιτηρούμενοι και 141 Φωτοσημαντήρες.
Το 1960 περατώθηκε η εγκατάσταση τριών σύγχρονων σταθμών βοηθημάτων της ναυσιπλοΐας στην περιοχή Θερμαϊκού-Θεσσαλονίκης που περιλαμβάνουν Ρ/Φ κατευθύνσεως ηχητικών σημάτων (Η/Σ) και ηλεκτροφάρους (Η/Φ).
Το 1985 τοποθετήθηκαν στην περιοχή Θερμαϊκού δύο συσκευές RACON με ανακλαστήρες R / E για την πληρέστερη διευκόλυνση της ναυσιπλοΐας.

read more “ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ Υ.Φ.”